Gek of geniaal? Hoe rituelen werken.
In paniek komt een spreker op mij afgerend; hij is zijn gelukskettinkje kwijt…Blinde paniek zie ik in zijn ogen.‘En wat betekent dit?’ vraag ik hem met een glimlach die tegelijkertijd bezorgd is en geruststelling uitstraalt. Met een sip lipje vertelt hij dat hij bang is dat de magie nu niet bij hem zal zijn…
Obsessief of goed voorbereid?
In de minuten voordat iemand opgaat zie je backstage vaak de meest fascinerende dingen gebeuren. Een professor die ineens begint te springen en zijn vuisten balt, een keurige dame in mantelpakje die hardop tegen zichzelf begint te praten dat ze het écht wel kan. Of een jonge ondernemer die niet 1 keer, maar 10 keer als een bezetenen zijn kleding en headset checkt en keer op keer vraagt of het wel goed zit. Een buitenstaander zal deze situatie backstage bestempelen als geobsedeerde handelingen en nerveuse typetjes, maar niets is minder waar. Elke performer heeft namelijk zijn eigen rituelen (nodig) om zich in de opperste staat van concentratie te brengen.
Rituelen en wetenschap
Als ik mensen vraag welke rituelen ze hebben alvorens ze performen, dan wordt hier altijd een beetje zenuwachtig op gereageerd. Er zit een soort gêne op dit onderwerp. Rituelen vallen vaak in het hokje bijgeloof, kinderlijk en zelfs zonde van de tijd. Terwijl uit onderzoek blijkt dat rituelen super effectief zijn.
Rituelen zijn van alle tijden, alle culturen, alle geloven en kennen alle soorten en maten. Wat rituelen met elkaar verbindt, is dat mensen de uitkomst willen beïnvloeden, hun angst willen reduceren. Hoe groter de druk hoe belangrijker rituele worden. Mijn persoonlijke visie hierop is dat mensen rituelen verzinnen om in de juiste state of mind te komen. En door elke keer hetzelfde ritueel te herhalen wordt het juiste ‘gevoel’ steeds sneller en sterker opgewekt. In de sport zijn hier tal van voorbeelden van. Michael Jordan droeg elke wedstrijd zijn North Carolina shorts onder zijn Chicago Bulls shorts om de kwaliteiten van zijn spel te beïnvloeden. Zie dit filmpje over de rol van rituelen in sport, met in de hoofdrol tennisspeler Nadal: The King of Rituals…
Do try this at home
Wat heb jij nodig om jouw eigen werkende ritueel te bedenken? Ten eerste moet je exact weten wat de uitkomst moet zijn. En ten tweede: wat zorgt ervoor dat je in de juiste state of mind komt om dat resultaat te bereiken? De tweede is een wat lastigere vraag. Jezelf de volgende vraag stellen kan helpen: Wat heb ik nodig om mezelf veilig te voelen? Ook kan het helpen om andere mensen te vragen naar hun ritueel. Dat geeft wellicht leuke ideeën.
Bedenk een ritueel dat bij je past
Zo zal ik hierbij mijn eigen rituelen verklappen. Als ik een lezing in Amsterdam geef, ga ik altijd met de taxi. Dit geeft me een gevoel van luxe (ik zorg goed voor mezelf) en ook een gezellig praatje met zo’n taxichauffeur. Dat leidt me af van de eventuele zenuwen en hij brengt me naar me uiteindelijke bestemming. (We gaan er samen heen, ik ben niet helemaal alleen). Ook kom ik altijd zo’n 1 a 2 uur eerder aan op locatie en dit geeft me de tijd om alles dubbel te checken qua techniek, service en catering. Maar ook om alvast de ‘ruimte in te nemen’. Zeker als ik een ruimte niet ken, is dit voor mij van belang. Op het moment dat het ‘mijn’ ruimte is, verschaft dit me meer zekerheid. Ik nodig mensen uit in mijn ruimte. Ik denk dat de deelnemer dit zal ervaren als veilig, warm, met als gevolg dat er een open sfeer is. Als je door de zinnen heen leest, zie je dat het belangrijk voor mij is dat ik 1. Goed voor mezelf zorg, 2. Me niet alleen wil voelen en 3. Een gevoel van controle wil over de ruimte. De rituelen heb ik in de jaren heen aan mijn verlangens gekoppeld. Denk nu aan jezelf, welk ritueel heb jij nodig?
Joni is de hoofdtrainer van de opleiding Spreken met Impact en geeft verschillende trainingen en workshops. Wil je een keer kennismaken met haar werkwijze? Kom dan eens naar een workshop Spreken met Impact!