Leer van de professor uit DWDD: de kracht van metaforen.
“Ik ga jou nu een experiment laten zien en dat doe ik met sigarettenrook. Ik zal jou met sigarettenrook laten zien waarom de hemel blauw is en waarom de wolken wit zijn. En als ik dat nou over 2 weken vraag, dan weet je het nog wel! ” aldus professor Walter Lewin tegen Matthijs van Nieuwkerk in De Wereld Draait Door. Zijn kleurige bloesje en ietwat verstrooide uitstraling leveren een mooie bijdrage aan het klassieke beeld van een ‘nutty’ professor. Nutty of niet, deze Walter Lewin die vaak in DWDD verschijnt om complexe natuurkundige processen op een simpele wijze uit te leggen, weet precies wat hij doet. Hij begrijpt namelijk één van de meest krachtige middelen om mensen iets bij te brengen en nooit meer te laten vergeten: de kracht van metaforen.
Leer van cabaret
Laatst gaf ik een speech bij een bedrijf en toen werd mij de vraag gesteld hoe het kan dat je van cabaretiers met gemak soms letterlijk kan terughalen wat er is gezegd. Ook al heb je de show maar één keer gezien. Ik denk dat daar verschillende redenen voor zijn. Hoe meer emotie je aan een verhaal ‘plakt’, des te makkelijker je iets onthoudt. Daarnaast verpakken cabaretiers hun boodschappen in verhalen, een structuur die voor ons gemakkelijk op te slaan is. Maar vooral blijven dit soort anekdotes hangen door het gebruik van beeldspraak, oftewel metaforen.
Hoe werkt het?
Metaforen helpen je om de wereld te begrijpen. Wij denken in verhalen en concepten. We maken linkjes, als er samenhang is in informatie kunnen we de info gemakkelijker onthouden. In een show van Hans Teeuwen wil hij het publiek overbrengen hoe lelijk het kind is van vrienden van hem. Dit doet hij drie keer en overtreft zijn verhaal door de vergelijking te maken met het beeld van een ‘gesmolten ET’. Een beeld dat direct in je hoofd blijft hangen… Claudia de Breij is ook een koningin in het gebruik van metaforen in haar radioprogramma en tv-optredens. Zo maakte zij in de tvserie ‘24 uur met’ de vergelijking van zichzelf met een rode knikker in de bak vol honderden blauwe knikkers. Een beeldspraak die inspeelde op het feit hoe anders en wereldvreemd zij zich soms voelt. Een stroom van reacties volgden daarna op Twitter van mensen die zichzelf zo in haar verhaal herkenden. Een metafoor beklijft niet alleen beter, door het abstracte karakter kan ook iedereen er een eigen draai en invulling aangeven.
De juiste metafoor in jouw presentatie
Hoe kun je nu gebruik maken van metaforen in je presentatie? Eén van de belangrijkste zaken is dat je een metafoor kiest die verwijst naar een beeld dat de juiste associaties oproept. Toen Balkenende de term ‘VOC-mentaliteit’ introduceerde, verwees hij naar de handelsgeest, daadkracht en durf die hij graag wilde terugzien in het gedrag van Nederlanders. Door anderen werd de associatie gelegd naar de gewelddadige handelwijze en brute kolonisatie. Kortom: een onhandige metafoor. Tweede is dat je een metafoor kiest die past bij de doelgroep en tijdgeest. Laatst maakte ik zelf de fout om door bij een jonge groep mensen de vergelijking te maken met ontspanning en het hebben van een ‘droopy face’. Dit was een verwijzing naar een hondje uit een tekenfilm met een heel sloom hoofd, die in mijn jeugd veel op tv was. Glazig keken ze me aan, omdat de meesten hier nog nooit gehoord van hadden. Ten derde is het van groot belang dat jijzelf volledig achter de metafoor staat die je kiest. Zoals Walter Lewin dit zo briljant en overtuigend doet in DWDD. Zijn gepassioneerde bijna devotische enthousiasme is als lobbige slagroom waardoor de metaforen als zoete koek naar binnen gaan…Leer van deze professor en bekijk zijn youtube hit filmpjes online!
Fragment Walter Lewin DWDD 9 mei 2012