Tips vanaf het podium

Julika Marijn
23 jan 2018

De meeste sprekerscoaches en -trainers bij Great Communicators hebben er nog een carrière naast die verband houdt met het vak. Juist omdat dit elkaar versterkt en je zo scherp blijft. Zo hebben we coaches en trainers in huis die ook psycholoog zijn, een zangeres en een documentairemaker. Zelf ben ik opgeleid aan de Kleinkunstacademie en ben ik actrice/theatermaker. Juist deze achtergrond maakt dat ik als sprekerscoach goed kan kijken naar wat werkt en niet werkt op een podium. In mijn latere solovoorstellingen heb ik het ‘je vrij voelen op een podium’ zelf moeten verwerven en juist dit vind ik zo leuk om door te geven.

In oktober 2017 ging mijn vierde solovoorstelling in première ‘Uit Verdriet Geboren’ en wel in het Kröller-Müller Museum op de Veluwe. Na het lezen van de biografie van Helene Kröller-Müller kreeg ik van dit museum toegang tot de 3400 brieven die Helene schreef aan haar zielsverwant. Een schat aan materiaal en een boeiend leven (ze ontdekte o.a. als een van de eersten veel werk van Van Gogh) waar ik een voorstelling over wilde maken. Zo’n maakproces gaat zeker niet vanzelf en ik kwam dan ook de nodige uitdagingen tegen. Hierdoor kwam ik zelf dus weer even in de schoolbanken terecht en mocht ik het wiel weer even zelf opnieuw uitvinden 🙂

Maak keuzes en wil niet volledig zijn

De hoeveelheid aan materiaal over het leven van Helene Kröller-Muller was waanzinnig. Boeken, brieven, een grote kunstcollectie, kunstbeschouwingen – ik heb er ongeveer een jaar over gedaan om alles te lezen en gedegen research te doen. Onmogelijk kon ik heel haar verhaal vertellen. Door te kiezen voor een aantal thema’s kon ik het begrenzen. Ik had er tientallen thema’s uit kunnen filteren, maar ik wilde dat de voorstelling ging over nalatenschap, de scheppende kracht van verdriet en als voorbeeld daarvan het werk van Van Gogh dat Helene veelvuldig kocht. Dat betekende dat ik veel dingen au au niet ging vertellen; de mooie huizen die ze laat bouwen door architecten, de talloze kunstobjecten die ze koopt en laat maken, haar breuk met het geloof, haar liefde voor Spinoza, etc. etc. Juist de begrenzing van het thema en het zoeken naar de kern hierbinnen maakte dat er orde kwam in de chaos.

Tekst leren

Een monoloog van 80 minuten heb je niet zomaar een-twee-drie in je hoofd zitten. Hoewel ik de tekst grotendeels zelf geschreven heb – het andere gedeelte zijn quotes van Helene zelf – was het nog steeds lastig om het script zo goed te kennen dat je ‘boven de tekst staat’. Op het toneel moet je vrij zijn en heb je ook nog handelingen, dus dat betekent dat je de tekst echt heel goed moet kennen. Anders sta je daar toch nog steeds aan te denken of te zoeken, en dat zie je. Ik heb eerst de teksten geleerd tijdens boswandelingen. Waneer je wandelt, gaan je beide hersenhelften samenwerken en zo onthoud je het beter. Maar om het echt heel precies te kennen heb ik uiteindelijk repetitoren ingeschakeld. Die lazen het script mee terwijl ik de tekst hardop repeteerde. Een ‘Italiaantje’ noemen ze dat in de toneelwereld. Je zegt de tekst zonder intentie en handeling. Bij elke fout werd ik meteen teruggefloten, en zo stampte ik met de investering van goede hulp die 80 minuten tekst er in een aantal sessies verder in!

Wanneer ben je zelf tevreden?

De eerste try-outs vond ik echt ontzettend spannend. Ik kon alle technieken die ik mensen zelf leer hard gebruiken achter de coulissen :-). Wat zullen mensen ervan vinden?

Voor je het weet ben je met name bezig met wie er in de zaal zitten. Zeker als dat mensen zijn die belangrijk voor je zijn, zoals bij mij bijvoorbeeld een recensent of impresariaat. Een grote valkuil is om daar dan steeds aan te gaan denken en te willen voldoen aan ‘iets’ wat alleen maar ruis veroorzaakt in je hoofd. Je wilt dat ze het goed vinden wat je doet en dat geeft extra spanning, wat weer ten koste gaat van je performance en de inhoud van je verhaal. Ik vertel mezelf steeds, en ook soms tijdens de voorstelling fluit ik mezelf terug, dat wat ik er zélf van vind uiteindelijk het allerbelangrijkst is. Op de mening en smaak van iemand heb je sowieso geen invloed. Je kunt je alleen maar 100% geven in het moment. En het is ook nog zo, dat als ik vind dat ik slecht gespeeld heb maar de ander vond het toch geweldig, ik dan toch zelf niet echt tevreden ben. Dus je bent zelf uiteindelijk je beste referentie. Of je er 100% voor gegaan bent en of dit het beste is wat je nu op dit moment kan, dat telt en maakt vrij.

Nog meer leren over spreken met impact? Schrijf je in voor de nieuwsbrief en ontvang GRATIS ons Ebook Schrijf je in

Julika’s voorstelling Uit Verdriet Geboren is in 2018 nog te zien in de volgende theaters door het land:

8 sept. Deventer, Bouwkunde
21 sept. Meppel, Ogterop
22 sept. Naarden Vesting deMess
23 sept. Amsterdam, Kleine Komedie
14 okt. Huizen, De Boerderij
19 okt. Amersfoort, De Lieve Vrouw
4 nov. Austerlitz, Beauforthuis
7 nov. Roosendaal, de Kring
8 nov. Woerden, Het Klooster
13 nov. Gorinchem, Peeriscoop
23 nov. Zundert, Cultureel Centrum Zundert
1 dec. Enkhuizen, de Drommedaris
6 dec. Dordrecht, Kunstmin (matinee)
9 dec. Utrecht, Tivoli (matinee)
12 dec. Zutphen, Hanzehof

Ook in 2019 zijn er nog voorstellingen.

De volledige speellijst en kaartverkoop vind je hier

Julika is naast actrice/theatermaken ook sprekerscoach en één van de hoofdtrainers van de opleiding Spreken met Impact. Meer leren van Julika, kom kennismaken tijdens de workshop Spreken met Impact of doe mee met de opleiding!