Waarom ‘mislukte’ verhalen meer troost bieden, dan zeggen dat het wel mee valt.

Joni Bais
25 apr 2017

Een paar dagen geleden keek ik met mijn geliefde de film La La Land. Een musicalachtige film met stiekem een mooie rauwe -en dus niet ‘musicallike’ – boodschap die echt raakt. De film gaat over dromen. Dromen najagen, vervullen en ook het kiezen voor dromen.

Ik keek de film en het raakte me, zoals Elisabeth Gilbert dat mooi kan beschrijven in deze TEDx Talk over de Creative Genius. Er kwam namelijk een verhaal ‘aanrollen’ dat ik wilde delen. Een tijdje terug zat er een leuke dame bij mij in de opleiding Spreken met Impact en ik zag en wist dat ze zo veel te vertellen had. Ze voelde zich alleen flink uit het veld geslagen.

“Wie ben ik om daar te staan? En ja, Joni jij hebt makkelijk praten, want je staat daar zo stevig.. Pfff waar moet ik dan beginnen? Misschien moet ik mijn GROTE droom dan maar opgeven en slaat ie nergens op… Ik kan het toch niet.”

Ik bleef erbij en probeerde haar met bekrachtigende woorden en een lieve blik gerust te stellen. Nu, na het kijken van deze film, bedacht ik dat ik iets anders had moeten doen. Daarom deze drie korte verhaaltjes van mij, voor haar. Verhalen zijn soms troostrijker dan een liefkozend woord. Dat zou ik toch beter moeten weten als verhalenverteller…


Ik was 17 en had net het eerste jaar van mijn HBO opleiding achter de rug. In een eindpresentatie vertelden we over ons leerproces aan de genodigden. (Lees: medestudenten, docenten en ouders). Ik was het jonkie van de klas en voelde dat ik altijd iets meer moest presteren dan de rest, want ik was tenslotte nog zo’n gup. Ik vertelde mijn medestudenten dat ik samen met Orlando wel ging presenteren. Orlando was cool, twintig jaar oud en had ervaring als MC. Hij deed het leeuwendeel en kletste het verhaal wel aan elkaar, had ik bedacht. Bovendien was hij super goed in improviseren, aldus Orlando. Ik keek hem met grote ogen aan en had compleet vertrouwen in hem. Dat improviseren was hij zó goed in dat hij op het laatste moment besloot om mij als eerste te laten gaan. Daar stond ik… met mijn bek vol tanden en een felle spot op mij gericht. Ik zag nog net het publiek en hun verwachtingsvolle blik… Ik begon vrolijk, maar al snel raakte ik de draad kwijt. Het leek alsof ik opsteeg en hoorde ook niet meer wat ik zei. Ik stotterde en toen viel er een stilte. Een hele lange. En in die stilte zag ik mijn vader verstijven en in een soort van plaatsvervangende black-out belanden. Tenslotte begroef hij zijn handen in zijn gezicht. Ik vond geloof ik de reactie van mijn vader nog erger dan de rest van het publiek die hiervan getuige was.


Ik was 25 en werkte bij een trainingsinstituut. Mijn baas vroeg mij of ik een stukje wilde vertellen bij een training die hij gaf. Zo’n 200 mensen zaten in de zaal. Ik had me goed voorbereid, maar toch was ik zo verbaasd dat er écht mensen in de zaal zaten toen ik daar uiteindelijk stond. Heel stom, maar ik had mijn presentatie voorbereid alsof ik het aan mezelf vertelde en met 200 getuigen schrok ik ineens heel erg. Er kwam een halfbakken verhaal uit waar ik nog iets goeds van probeerde te maken. Uiteindelijk werd ik uit mijn lijden verlost en nam de trainer het weer over. Een vriend van mij zat in de zaal. (Inmiddels een bekend spreker). Ik durfde hem eigenlijk niet te vragen hoe hij het vond. Maar ik dacht, ik vraag het toch! Hij zegt vast iets liefs.

“Joni het was echt heel slecht, tja meer kan ik eigenlijk niet zeggen”

Dodelijk natuurlijk, maar het was wel heel waar. De les lag erin besloten dat het gewoon goed kwam na zo’n ervaring. Niemand ging dood, ik behield mijn baan en grappig genoeg kwamen mensen die bij daar aanwezig waren later bij Great Communicators een workshop volgen. Wel 7 jaar later, ik denk dat ze hoopten dat ik toch wel iets had geleerd in de tussentijd 😉


Ik was 29 jaar en we waren net een jaartje begonnen met Great Communicators. Super spannend om elke keer zo’n open avond te organiseren. Wie komen er? Vinden ze het leuk? Gaan ze nog meer bij ons doen? Voor ons belangrijke avonden om ons op de kaart te zetten. Op een avond in het najaar was Bas mijn compagnon ziek. Hij is de ultieme steun om bij je te hebben, zowel mentaal als emotioneel. En als de persoon die een mooie intro kan houden zodat je dat zelf niet hoeft te doen 🙂 . Bas was dus ziek. En met hem 5 van de 9 deelnemers. Mijn broertje was er ook, die kwam ‘eens kijken wat zijn zusje deed’. Best kansloos dus een avond met vier mensen. Ik heb mijn broertje gezegd dat ie niet mocht vertellen dat ie mijn broertje was, want dat telt dus niet als deelnemer.

Ik deed mijn best, pakte gigantisch uit en achteraf deed ik iets te veel. De combi van indruk maken op mijn broertje, plus ontbrekend publiek plus gemis van Bas speelde me parten. Ik werkte knalhard en het publiek consumerende. (Zo zag ik later ook dat dat oa ook ingrediënten waren voor een onevenredig kritisch publiek, als je zo gaat pleasen) Achteraf zei een man tegen mij: leuk verhaal, maar ik wil mijn geld terug. Je focuste teveel op de anderen en je hebt me te weinig aandacht gegeven. De man vond het wel goed wat ik deed, maar om die reden wilde hij dus geld terug. Ik had dat nog nooit meegemaakt. En gelukkig daarna ook nooit meer. Symbolisch was dat het laatste stukje energie wat er uitsloop die avond. Ik zei in het Westerpark mijn broertje gedag. Ik hield me groot. “Was een mooie avond Joon, ondanks de lage opkomst.” “Ja…” zei ik zachtjes en wachtte tot hij helemaal was weggefietst. Zachtjes huilde ik daar in het park onder een lantaarnpaal. Mislukt voelde ik me. Waar-om in hemelsnaam vul ik mijn leven zo in? Waarom doe ik mezelf zoveel geweld aan? Als je kijkt naar het fragment in La La Land waar Mia -na eindelijk geselecteerd te worden voor auditie- zegt: “Ik ben er klaar mee om mezelf voor schut te zetten”, dan is dat het moment dat het meeste mijn gevoel evenaart.

Nog meer leren over spreken met impact? Schrijf je in voor de nieuwsbrief en ontvang GRATIS ons Ebook Schrijf je in

Waarom ik beter deze drie verhaaltjes met de dame uit de opleiding kon delen dan een liefkozend woord? Omdat in deze verhalen meer waarheid besloten ligt. Een droom volgen is niet altijd leuk, er zijn offers. Offers zo groot dat je je droom niet eens meer herkend. Ik was dus niet altijd even sterk en krachtig, dat ben ik geworden dóór deze ervaringen. En nog steeds niet voel ik me altijd even krachtig, maar dat is niet erg. Juist jezelf daarin kennen en dan mild zijn, brengt je vaak weer tot hernieuwde hoogtes.

Voordat dit de meest depri blog van mijn carrière wordt: In diezelfde TEDtalk van Elizabeth Gilbert zegt ze dat iedereen een opdracht heeft in het leven. Soms voer je die opdracht goed uit, soms belabberd en soms briljant. Belangrijkste is dat je op komt dagen, dat je er bent, dat je het aangaat. En zo voel ik het: die droom is groter dan ikzelf het is als het ware een opdracht. Een waanzinnig interessante opdracht, niet altijd leuk maar wel leer ik haar steeds beter kennen en daardoor mezelf. Op het moment dat je in zo’n ‘briljant’ moment zit, is het ook allemaal de moeite waard geweest. En soms is ‘au’ stop, soms hoort ‘au’ erbij en soms – jaren later – kan ‘au’ ook best wel heel grappig zijn. Mijn vader die zijn handen begraaft in zijn gezicht bij het beeld van mij stotterend op een podium, is tegenwoordig een hele bruikbare anekdote in mijn trainingen. 😉

Joni is de hoofdtrainer van de opleiding Spreken met Impact en geeft verschillende trainingen en workshops. Wil je een keer kennismaken met haar werkwijze? Kom dan eens naar een workshop Spreken met Impact!